جرب واروا دستراکتور یکی از خطرناک ترین آفات زنبور عسل اروپایی (آپیس ملی فرا) در جهان است. این جرب انگل خارجی مراحل مختلف زندگی زنبور عسل بوده و علاوه بر ایجاد مشکلات ناشی از همولنف، سبب انتقال برخی از اجرام بیماری زا از جمله ویروس ها به بدن زنبور می شود. تاکنون ترکیبات شیمیایی مختلفی علیه آن مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به وجود گزارشات فراوانی در مورد ایجاد مقاومت در مقابل این ترکیبات و لزوم استفاده از مواد ارگانیک، در سال های اخیر استفاده از ترکیبات گیاهی و نیز اسیدهای آلی مرسوم گردیده است. اسید فرمیک یکی از اسیدهای آلی است که به اشکال مختلف به صورت گسترده در مقابله با جرب واروا مورد توجه قرار می گیرد. تعداد 39 کندوی زنبور عسل با جمعیت متوسط8-7 قاب در 3 گروه 13تایی یکنواخت از نظر آلودگی (با میزان حداقل 2 درصد) به این شرح مورد آزمایش قرار گرفت:
گروه 1: درمان شده با داروی ژل اسید فرمیک، گروه 2: درمان شده با داروی متداول بای وارول (کنترل مثبت)، گروه 3: به عنوان گروه کنترل منفی بدون درمان در شرابط کاملا یکنواخت.
در ابتدا میزان آلودگی در زنبورهای بالغ با انجام نمونه برداری و شمارش جرب ها در تعداد حداقل 100 زنبور مورد ارزیابی قرار گرفت. کندوها به صورت کف باز و کف کشو تهیه شده بود و بر روی صفحات متحرک پایین کندو صفحات پلاستیکی آغشته به مواد چسبناک قرار داده شد و میزان ریزش در هر 3 گروه در یک دوره 24 ساعته قبل از درمان، 3 دوره 24 ساعته پس از درمان و سپس هر 72 ساعت یکبار جمعا به مدت 12 روز، مورد شمارش قرار گرفت. در گروه ژل اسید فرمیک پاکت های 100 گرمی حاوی اسید فرمیک به صورت ژل (پس از ایجاد دو شکاف ضربدری 10 در 10 بر روی پاکت ها) و در گروه بای وارول تعداد 2 نوار دربین قاب ها آویزان گردید. اثر بخشی داروها با استفاده از فرمول Hederson-tilton ارزیابی شد.
میزان اثر بخشی برای برای دو داروی ژل اسید فرمیک و بای وارول به ترتیب 55 و 71 درصد تعیین گردید. اثر بخشی در داروهای با منشاء سموم مثل بای وارول عموما بالاتر از داروهای با منشاء ارگانیک می باشد که نتایج حاصله از این تحقیق نیز مبین این موضوع است. لیکن استفاده از ترکیبات ارگانیک با توجه به خطرات کمی باقی مانده های آن ها در محصول عسل ارجحیت دارد. لذا باتوجه به اثر بخشی نسبتا مطلوب و خطر کمتر باقی مانده در عسل، ژل اسید فرمیک می تواند به عنوان یک ترکیب دارویی مناسب علیه جرب واروا توصیه شود.
منبع مطلب: مجموعه خلاصه مقالات اولین کنگره بین المللی و نهمین کنگره پژوهشی زنبور عسل ایران
