مطالعه جدیدی که توسط هیدر ماتیلا، زیستبوم شناس پیشرو زنبور عسل و استادیار علوم زیستی در کالج ولزلی انجام شده است نشان داده که عواقب ناکافی بودن گرده گل در طول رشد لاروها مادام العمر بوده و نه تنها منجر به کوچک شدن اندازه زنبوران کارگر شده بلکه عملکرد و سودمندی آنها در آینده را نیز تحت شعاع قرار می دهد. برای نخستین بار در این مطالعه ارتباط بسیار مهمی میان تغذیه نامناسب در سنین جوانی و جستجوی غذا و رقص حرکتی، دو فعالیت پر اهمیت زنبور عسل به عنوان مهیا کننده آذوغه کندو و گرد افشان محصولات کاشت انسان نشان داده شده است.

نیاز به مطالعه اهمیت تغذیه ی زنبور عسل در سال های اخیر به شکل مبرمی رو به رشد بوده است.وزارت کشاورزی و شازمان حفاظت از محیط زیست ایالت متحده آمریکا، اهمیت غذایی زنبور عسل را یکی از اولویت های تحقیق برای درک زیان های پدیده ناشناخته ی از دست دادن کلونی های زنبور عسل که در آمریکا از ان به عنوان اختلال و فروپاشی کلونی یاد می کنند نام برده است. احتساب عواید گرده افشانی محصولات غذایی توسط زنبور عسل به مبلغ 15 بیلیون دلار و عسل تولیدی به مبلغ 150 میلیون دلار سالانه تنها در آمریکا، تلفات زنبور عسل عواقب زیست محیطی و اقتصادی هنگفتی به دنبال دارد.

محققان بر این باور هستند که ممکن است عوامل متعددی در کاهش زنبورهای عسل از جمله دغدغه تغذیه ای ، از دست دادن زیستگاه های فراهم آوری آذوقه،آفت کش ها ، پاتوژن ها و انگل ها دخیل باشند. این نگرانی ها موجب شد تا ریاست جمهوری آقای باراک اوباما گروه ضربتی را برای بهداشت گرده افشانی در سال 2014 تشکیل دهد، تنهاکار بی سابقه ای که به آن لقب “مطالعه تاثیر تغذیه نامناسب بر روی زنبور عسل به عنوان یکی از اهداف اولیه “داده شد.

در حالی که مطالعات پیچیده غذایی به تازگی انجام گرفته است مطالعات ولزلی اولین مطالعه ای است که در آن به عواقب طولانی مدت کمبود غذایی در اوایل زندگی بر روی زنبورهای عسل بالغ همچون تاثیر بر روی رفتارهای پیچیده ای مثل جستجو غذا و رقص حرکتی اشاره شده است.ماتیلا می گوید ” مدت طولانی است که دغدغه تغذیه ای به عنوان عامل کوتاهی عمر زنبور عسل شناخته شده است ” اما ما هیچ زمان درک روشنی از تاثیر آن بر روی وظایفی که آنها انجام میدهند و یا این که این تاثیرات حتی در زمانی که زنبوران بزرگسال از غذای کافی بهره مند می شوند مادام العمر می باشند، نداشته ایم.

این مطالعات همچنین یکی از معدود مطالعاتی است که به طور کامل در محیط طبیعی کندو به جای آزمایشگاه و قفس هایی که معمولا در مطالعات تغذیه ای استفاده می شوند، انجام شده است که این امر به لاروها و بزرگسالان اجازه می دهند تا وظایف خود را در کلونی معمول انجام دهند.این روش منحصر به فرد به ماتیلا، اسکافیلد و دستیاران آن ها در این پژوهش اجازه داد تا زنبوران را در حال جستجوی غذا و رقص در محیط مشاهده کنند، فعالیت هایی که قادر نبودند آن ها را در شرایط مصنوعی آزمایشگاهی ردیابی کنند.

جستجوی غذا و رقص حرکتی بسیار برای سلامت کلونی زنبور عسل مهم است چرا که این دو کلیدی هستند که به واسطه آ ن ها زنبور ، مواد غذایی همچون شهد و گرده را پیدا می کند و به برقراری ارتباط با دیگر زنبوران عسل در مورد محل منابع غذایی و موقعیت آشیان ها می پردازند.هنگامی که لارو زنبور عسل با گرده نا کافی بزرگ می شود، مساله ای که می تواند در طی دوره های بد آب و هوایی و یا نتایج ناشی از دست دادن زیستگاه های طبیعی و یا شیوه های مدیریتی تجاری روی دهد، نتایج متعددی را در پی خواهد داشت.زنبورهایی که مقادیر نا کافی گرده بزرگ می شوند رنگی روشن تر داشته و زودتر می میرند و زنبوران کمتری به جستجوی غذا می پردازند.آن دسه ااز زنبورانی که زودتر به دنبال غذا می روند تنها چند روز دوام می آورند و پس از یک یا دو روز پرواز برای جستجوی غذا می میرند.زنبورهای کارگری که با گرده ناکافی بزرگ شده اند نیز نسبت به آن هایی که در زمان کوددکی به میزان کافی گرده دریافت کرده اند کمتر به رقص حرکتی می پردازند و حتی اگر برقصند نیز اطلاعاتی که درباره ی محل آذوقه انتقال می دهند دقیق نیستند.
اسکافیلد می گوید “رقص آنها اغلب به شکل مشخصی متناقض و تقریبا در بدترین مواقع سر در گم است.”

نکته مهم این است که دغدغه غذایی در تعامل با دیگر عوامل اضطراب آفرین دیگر همچون آفت کش ها و عوامل بیماری زا که در حال حاضر کاهش طول عمر و اختلال در توانایی جستجوی غذای شناخته شده اند باعث ایجاد چرخه معیوب ضعف بهداشتی و کاهش جمعیت می شود.

دغدغه ی غذایی نیز از طرفی به از دست دادن زیستگاه های جستجوی غذا گره خورده است که می تواند با مشکلات ایجاد شده توسط آفت کش ها و سایر شیوه های تجاری باعث پیچیده شدن موضوع شود. ماتیلا این گونه توضیح می دهد که : مطالعات ما نشان می دهند که اگر زیستگاه تغذیه ای ضعیف باعث تحمیل دغدغه غذایی به کلونی شود، زنبورهایی که تنش کمتری دارند نیز قادر نیستند با کار کردن سخت تر برای یافتن غذا جبران شرایط کمبود فرصت های غذایی را بکنند. این مساله به احتمال زیاد دغدغه ی تغذیه ای را تشدید کرده و محدودیت بیشتری را بر توانایی کلونی برای غلبه بر چالش های غذایی در مناطقی که دیگر برای زنبورها مناسب نیستند اعمال می نماید.

در این مطالعه همچنین آورده شده است که تغذیه نا مناسب می تواند به تضعیف سلامتی کلونی و افزایش فروپاشی آن منجر شود. در مقابل، حصول اطمینان از دسترسی زنبور عسل به غذای متنوع و فراوان در طول سال می تواند خطر فروپاشی کلونی را کاهش دهد. ماتیلا خاطر نشان می کند: “این بدین معنی است که زنبورهای عسل را در مناطقی که سبز و پر از گیاهان گلدار هستند نگاه داری کنید و تغذیه طبیعی کلونی و مواد غذایی موجود در کندو را به طور منظم بررسی کنید و مکمل هایی را در هنگامی که آذوقه طبیعی در دسترس نیست و یا ذخایر کلونی کم است، در اختیار آنها قرار دهید.”

“عدم ارائه این نیازمندی ها ممکن است موجب اختلال در روند کار کندو گردد.”

منبع: صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور