علمی

حس بینائی زنبورعسل

بینائی زنبور عسل به وسیله ۵ عددچشم تامین می گردد. ۲ چشم مرکب در دو طرف سر و سه چشم ساده و بسیار ریز که بین دو چشم مرکب و در وسط پیشانی قراردارند. درباره این سه چشم و طرز فعالیت آن ها هنوز چیزی معلوم نشده ولی ساختمان شان بسیار ساده و خیلی ابتدائی است، به طوری که باید معتقد شویم که حداکثر قادرند به زنبور به فهمانندکه نور از کدام سمت می آید و یا خورشید درکدام سمت قراردارد.
کاربینائی اصلی به عهده دو چشم مرکب است. هر چشم ملکه و کارگر از۵۰۰۰ و زنبور نر چشم منفرد تشکیل می شود. هر یک از این چشم ها را یک چشم ساده و مجموعه را یک چشم مرکب می نماند. هر چشم ساده به تنهائی مثل دوربین فیلمبرداری قادر است فقط مقدار بسیار کوچکی از محیط خود را ضبط و تجسم نماید ولی همه چشم ها با هم محیط های کوچک را موازئیک وار درمغز زنبور کنارهم گذاشته و وی راقادر به دیدن یک محیط نسبتا وسیع می نمایند.
قدرت دید زنبور عسل بسیار بد است و اجسام را مثل انسانی می بیند که خیلی نزدیک بین بوده و عینک را از روی چشم ها برداشته باشد. بنابراین قدرت بینائی انسان خیلی قوی تر و بهتر از قدرت دید چشم های زنبورعسل است. به طور کلی چشم های انسان اجسام را حدود ۸۰ بار دقیق تر از چشم های زنبورعسل می بیند.
چشم های زنبور عسل قادر به تشخیص یک عده از رنگ ها که چشم های ما آن ها رامی بیند نمی باشد ولی از طرف دیگر وی یک عده از رنگ ها را تشخیص می دهد که چشم های ما قادر به دیدن شان نیستند. به طور کلی چشم های انسان طول موج های بین ۴۰۰ تا۸۰۰ میلی مو را می بیند ولی چشم های زنبور عسل طول موج های ۳۰۰ تا ۶۵۰ میلی مو را تشخیص می دهد. معنی این موضوع این است که زنبور عسل قادر نیست رنگ قرمز را تشخیص دهد و حال آن که انسان به راحتی آن را می بیند ولی وی رنگ و یا شاید رنگ های ماوراء بنفش را که برای انسان فقط یک رنگ خیالی است و چشم هایش قدرت دید و جذب آن را اصلا ندارد، امواجش به وسیله چشم های زنبور عسل جذب شده و برایش یک رنگ و یا حتی یک سلسله از رنگ های واقعی است.زنبور،ماوراء بنفش رابه صورت رنگ هائی می بیندکه چشم های ماحتی قادر به تصور آن نیز نمی باشند. به طور کلی رنگ هائی راکه چشم های زنبورعسل قادر به تشخیص آن ها می باشد عبارتند از: نارنجی، زرد و سبز آبی، آبی ، آبی بنفش و ماوراء بنفش.
بین این رنگ ها وی نارنجی و زرد و سبز را به زحمت از یکدیگر می توان تشخیص دهد. بر عکس ماوراءبنفش را خیلی راحت از همه رنگ های تمیز می دهد. ازبین گل ها رنگ های آبی و زرد برای زنبور عسل خیلی واضح بوده و وی راجذب می کنند،درصورتی که به گل های قرمز رنگ توجهی ندارند و معمولا هم رویشان نمی نشیند. گل شبدر قرمز گواینکه به چشم ماقرمز است ولی درحقیقت مخلوطی است از رنگ های قرمز و آبی. چشم های ما رنگ قرمز و چشم های زنبورعسل رنگ آبی آن را جذب می نماید. بدین طریق ما این گل را قرمز و زنبور عسل آن را آبی می بیند و اما برسیم به گل خشخاش قرمز یا شقایق که باعث تعجب دانشمندان زنبورشناس شده بود. چون دانشمندان ملاحضه کرده بودند که با وجود این که زنبور قادر به تشخیص رنگ قرمز نیست و معمولا آن را خاکستری و اگر قرمز تیره باشد آن راسیاه می بیند و به همین دلیل هم روی گل های قرمز رنگ نمی نشیند ولی استثنا تا روی گل خشخشاش با وجود قرمز تندبودن رنگ آن، نشسته و از آن گرده گل فراوانی جمع و به کندو حمل می نماید.این استثنا دانشمندان را تحریک به بررسی و تحقیق نمود. آن ها با استفاده از اسپکتروسکوپ ثابت کردند که نوری که از خورشید برروی گلبرگ های قرمز رنگ خشخاش می تابد،مقدار زیادی اشعه ماوراء بنفش یعنی نورهائی باطول موج های بین ۳۰۰تا۴۰۰میلی مو از خود منعکس می کنند و چشم های زنبور که درمقابل رنگ های ماوراء بنفش حساسند آن ها را دریافت وجذب می نمایند. بدین طریق همان گل خشخاش که رنگش درچشم ما قرمز تیره است،زنبور آن رابه رنگ ماوراءبنفش می بیند.
تعجب نکنید اگر گفته شود که تعداد زیادی ازگل های سفید رنگ درطبیعت را زنبورعسل رنگی می بیند. این موضوع ادعا نیست حقیقی است بررسی شده که باعث آن می گردد که دنیای رنگی ما با دنیای رنگی زنبور عسل کلی تفاوت داشته باشد.
از آن چه تاکنون درباره طرز دیدن رنگ ها وسیله زنبور گفته شد زنبوردار می تواند این نتیجه جالب را بگیرد که هرگاه خواست کندوهایش را رنگ کند تا زنبورهنگام فعالیت و آوردن بار بتواند به راحتی کندویش را تشخیص دهد، هرگز دو کندوی رنگ شده به رنگ های سیاه و قرمز تیره راپهلوی هم نگذارد. چون زنبور هر دو را سیاه دیده و هنگام بازگشت نمی تواند آن ها را ازهم دیگر تشخیص دهد. برای رنگ کردن کندوها بهترین و واضحترین رنگ ها ازچشم زنبورعسل عبارتنداز: زرد، آبی، سیاه و سفید. امروزه هم عملا در تمام زنبورداری های دنیا از همین ۴ رنگ برای زنبور عسل فرقی هم ندارد.
خورشید برای زنبور عسل تنها سر چشمه گرما و نورنیست، بلکه وسیله مهمی بای جهت یابی نیز می باشد.یعنی قبله نمای وی هم هست.این موضوع حتی درمواقعی که خورشید زیر ابرهای نه چندان ضخیم پنهان باشد صادق است،چه وی خورشید را از زیر ابرها هم می تواندببیند. دلیلش هم این که هنگامی که خورشید زیر ابر رفت از لابلای ابرها مقدار زیادی ازاشعه های ماوراء بنفش خود را عبور می دهد و ما می دانیم که چشم های زنبورعسل درمقابل این اشعه بسیار حساس بوده و آن را به سهولت جذب می نمایند و در نتیجه محل خورشید را از راه محل نفوذ اشعه نامبرده دقیقا تشخیص می دهند.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

همچنین ببینید
بستن