هرگاه درباغی که درآن انواع گل ها وجود داردبه پرواز زنبورها توجه کنیم خواهیم دیدکه زنبوری که مشغول مکیدن شهداست فقط رو یک نوع ازگل ها می نشیند و به انواع دیگر گل های همان باغ اصلا توجهی ندارد،وقتی که از روی گل بلندشد،دوباره روی یکی دیگراز همان نوع گل یاشکوفه می نشیند.به طور مثال اگردرباغی شکوفه های گلابی و سیب و گیلاس و هلو وجود داشته باشد.
زنبوری که مشغول مکیدن و جمع آوری شهد از روی شکوفه های گیلاس باشد،شکوفه های گلابی وسیب و هلو را نادیده گرفته و فقط از روی یک گل گیلاس برروی گل گیلاس دیگر پروازکرده و منحصرا شهد گل های گیلاس رامی مکد.نتیجه اش هم همان طور که بارها در همین کتاب گفته شد تلقیح شدن گل ها گیلاس و در اخر ازدیاد محصول گیلاس است.وی تازمانی که آخرین گل گیلاس را تلقیح نکرده باشد کاری به کار سایر شکوفه ها ندارد. تنها زمانی پرواز برروی گل های دیگر مثلا هلو را شروع می کند که آخرین گل گیلاس راباور کرده باشد.اصلا شغل اصلی زنبور عسل بارورکردن گل هاست که در مقابل انجام این کار فورا مزدش را به صورت شهد از وی دریافت می دارد.
این یک قاعده و قانون دوجانبه ای است که طبیعت به صورت وظیفه برای زنبورعسل معین نموده (زنبور گل هاراباورمی کند.گل هاهم شهد و گرده را که تنها غذای زنبورعسل است.به وی می دهند تا بتواند از آن خورده وزنده بماند) ازاین هم بالاتر رنگ های مختلف گل ها به خاطر این نیست که طبیعت را برای ما آدمیان زیبا و قشنگ جلوه دهد،بلکه تنها و تنها برای جلب حشرات و به خصوص زنبور عسل است. همه گل های رنگی به خاطر آن بوجود آمده اند که به کمک رنگ هایشان حشرات را به سمت خود جذب نموده و بارور شده و تولیدنسل نمایند. اینکه پیش ازاین هم گفته ایم که قدرت بینائی زنبور عسل ضعیف است ولی حال باید اضافه نمائیم که قدرت تشخیص رنگ هایش خوب بوده و اگر درجمع آوری شهد نقصی وجود داشته باشد،حس بینائی رنگی وحس بویائی این نقص و کمبود را جبران می کنند بوسیله بوئیدن زنبور قادر به تشخیص انواع و اقسام گل ها و شهدشان ازیکدیگراست.
حس بویائی درزندگی زنبورعسل نقش بسیارمهمی بازی می کند.
از مدتها پیش دانشمندان درجستجوی عضو یا محلی بودند که مرکز اصلی تشخیص بوها می توانست باشد.تنها همین اواخر کارل فن فریش می توانست به کمک یک سلسله از آزمایشها ثابت کند که مسولیت بوئیدن به عهده شاخک های زنبورعسل است.قسمت اصلی هرشاخک ازهشت قطعه متصل به هم درست شده که درزیرمیکروسکوپ درروی هرقطعه تعدادی برآمدگی و فرورفتگی دیده می شود.زیرهربرآمدگی و همچنین زیر هر فرورفتگی اعصابی وجود دارند که وظیفه آنهادریافت اثرات بو وانتقال آن به مغز به منظور تشخیص و ایجاد عکس العمل است.بنابراین برآمدگی ها و فرورفتگی های شاخک ها دستگاه اصلی دریافت کننده بوها هستندکه دراین بین برآمدگی بوها رابطور زودگذر ولی خیلی سریع دریافت نموده و باعث آن می شوند.که زنبور بتواند به سرعت درمقابل آن عکس العمل نشان دهد و حال آن که فرورفتگی ها بوها را کمی دیرتر دریافت می نمایند ولی درعوض مدت زیادی آن ها را داخل خود نگه داشته و از وضع و نوع مقدارش دقیقا آگاه شده و زنبور عسل رادرجریان می گذارند. بین فرورفتگی ها و برآمدگی ها تعداد زیادی مو به چشم می خورد که آن ها وظیفه دیگری به عهده دارند و وجودشان دربررسی و دریافت بوها موثر نیست.به کمک این موهای فراوان زنبورعسل اجسام مختلف را لمس می کند. بنابرین موهای شاخک ها حس لامسه زنبورها می باشند. امروزه دقیقا از قدرت بویائی زنبورعسل باخبریم و حتی به خوبی می دانیم که قدرتش فقط اندکی قوی تر از قدرت بویائی انسان است. درنتیجه اعتقادات عامیانه که زنبورعسل قادر است بوی گل ها را ازچند کیلومتری تشخیص داده به سمتش پرواز کند،صحیح نیست. ولی چیزدیگری که حتی تصورش برای ما انسان ها مشکل است این است که زنبور با دریافت بو از یک جسم شکلش را نیزتشخیص می دهد. بدون این که آن را به چشم دیده باشد. یعنی زنبور عسل اجسام را سه بعدی یاپلاستیکی بو می کند. البته درک این موضوع برای ما مشکل است چون چنین دستگاهی دربدن ما کار گذاشته نشده و چنین حسی در ما وجود ندارد، در نتیجه ما با آن اصلا آشنائی نداریم.
زنبورعسل علاوه بر بوهای خوب و دلپسند،بوهای بد و متعفن را نیز تشخیص می دهد. بطور مثال هرگاه درمحلی بدن حیوان مرده ای درحال گندیدگی بوده و بوی تعفن آن درفضا باشد از آن منطقه عبور نمی کند.
راجع به غده بویائی زنبورعسل که درپشت وی بین آخرین حلقه کتینی و حلقه ما قبل آخر وجود دارد، قبلا ذکر دادیم که کارش تشخیص بوی جمعیت خودش است و به کمک آن فقط قادر است پس ازپایان پرواز و هنگام بازگشت،کندوی خود را بین سایرکندوهای زنبورستان پس از پیدا کردن بو کرده و اشتباها به کندوی دیگری وارد نشود. و اما موضوع این که زنبورعسل بیشتر به کمک حس بینائی،دانشمندان این طورجواب داده اند که وی ازدور به کمک حس بینائی و با دیدن رنگ گل ها به سمتش راهنمائی می شود و هنگامی که به نزدیکی گل ها رسید با استفاده ازحس بویائی خود،گل مورد نظرش راپیدا می کند.
