تاثیر فرآورده های زنبور عسلمقالات

مصارف و کاربرد زهر زنبور عسل

زهر زنبور عسل در تاریخچه بشر

استفاده از زهر طبیعی در درمان بیماری های گوناگون، ریشه در کهن ترین تمدن های بشری دارد، و در این میان زهر زنبور عسل از جایگاه ویژه ای برخوردار است. چرا که در تمدن های گذشته تا حدودی با خواص درمانی نیش زنبور عسل آشنا بوده اند. در کتاب پزشکی چین باستان با نام “هوآندی نیجینگ” ، حدود 500 سال قبل از میلاد مسیح، نیش درمانی زنبور عسل ذکر شده است.

همچنین حدود 300 سال قبل از میلاد مسیح، ارسطو به نیش زنبور عسل و خواص شگفت آور زهر زنبور عسل در کتاب “تاریخچه حیوانات” اش اشاره می کند. پزشک یونان باستان بقراط از نیش زنبور عسل برای اهداف درمانی استفاده می کرد. او زهر زنبور عسل را به عنوان دارویی شگفت انگیز توصیف کرد و عقیده داشت این ماده دارای خواصی شفا بخش و همچنان ناشناخته است.

ایرانیان هم از اولین اقوامی بودند که از زهر زنبور عسل برای درمان بیماری های گوناگون استفاده می کردند. آریایی ها و اسلاوها در قرون وسطی، زهر زنبور عسل را در معالجه نقرس و درمان بیماری های زنان استفاده می کردند.

زهر زنبور

بروز عوارض جانبی شدید از داروهای شیمیایی جدید و خصوصا استروئیدها و مقاومت دارویی بیماران نسبت به ترکیبات شیمیایی، باعث شد تا پژوهشگران با استفاده از تجربیات گذشتگان و به روش علمی، اثرات درمانی زهر زنبور عسل را بررسی کنند تا بتوانند از زهر به صورت یک روش درمانی موثر و نه یک درمان علامتی، خصوصا برای درمان بیماری های آرتروز و روماتیسم استفاده کنند.

در بررسی های مختلف مشاهده شده است که اغلب زنبورداران به سرطان مبتلا نمی شوند، که علت اصلی آن، نیش زدن زنبور عسل است.

زهر به صورت های استفاده مستقیم از زنبور، عصاره ها، زهر مایع خالص یا محلول قابل تزریق (استاندارد شده) و پودر زهر است و اکثرا به صورت بلور خشک (پودر) استفاده می شود. کاربرد زهر در فرآورده های دارویی، شامل محلول های تزریق ها، پمادها، کرم ها، استنشاق و قرص است.

کاربردهای پزشکی زهر زنبور عسل

فرض بر این است که انسان های نخستین از نیش زنبور عسل برای رهایی از دردهای مفصلی خود استفاده می کردند؛ از این رو نیش زنبور عسل احتمالا اولین زنبور درمانی می باشد که به وسیله انسان دریافت شده است. پدر زنبور درمانی مدرن، دکتر اتریشی (فیلیپ ترس) دچار رماتیسم بود و توانست خودش را به وسیله نیش زنبور عسل درمان کند. هم چنین بوداک بک، زهر درمانی مدرن را در کتابش با نام “زنبور درمانی” که در سال 1935منتشر شد، توصیف کرد.

خواص زهر

به طور کلی می توان از زهر زنبور عسل در کمک به درمان بیماری ها استفاده کرد که به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم.

1- بیماری های دستگاه عصبی

به دلیل اثر زهر زنبور عسل روی سیستم عصبی مرکزی و محیطی، مصرف آن در شرایط قلبی مختلف انجام می شود. گزارش هایی از استفاده زهر زنبور عسل در درمان بیماری های تخریب کننده سیستم عصبی منتشر شده است که از آن جمله می توان به ام اس (مالتیپل اسکلروزیس)، آلزایمر و پارکینسون اشاره کرد.

زهر زنبور عسل و مالتیپل اسکلروزیس (MS)

بیماری ام اس توجه زیادی را در سال های اخیر به خود معطوف ساخته است. بزرگترین مطالعه انجام شده توسط لودیانسکی صورت گرفته است که پیشرفت خوب یا خیلی خوب در 175 مورد از 210 مورد (83% پیشرفت) را گزارش کرد.

شواهد اثر ویژه آپامین زهر زنبور عسل در مغز، که با ام اس ارتباط دارد را نشان می دهد. هم چنین فرض بر این است که ملیتین و هیالورونیداز، ترکیبات ضد ام اس در زهر زنبور عسل می باشند. مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری منحل کننده مزمن سیستم عصبی مرکزی است، که منجر به ناتوانی در احساس و واکنش به محرک ها، سیستم عصبی خودکار (غیر ارادی) و فعالیت های سلول های عصبی می شود. درمان با زهر زنبور عسل موجب افزایش سلول های CD4+CD25+FOXP3+ T و مانع از تکثیر سلول CD4+T در شرایط آزمایشگاهی می شود. با استفاده از زهر زنبور عسل هنگامی که سلول های CD4+CD25+FOXP3+ T با آنتی بادی CD25 خالی شدند، اثر خودایمنی انسفالومیلتی از بین می رود. تحقیقات نشان داده است که زهر زنبور عسل اثر خاص ضد التهابی روی روند سلول های عصبی در حال اضمحلال دارد.

زهر زنبور عسل در درمان پارکینسون

آپامین موجود در زهر زنبور عسل، یک اثر حفاظت نورونی دارد و می تواند بر پارکینسون اثر مثبت بگذارد. در روسیه زهر زنبور عسل به طور موفقیت آمیزی در بیماری پارکینسون مورد استفاده قرار گرفته است. این اثر به دلیل اثر مثبت زهر زنبور بر مغز می باشد. جریان خون و تولید دوپامین در مغز بهبود می یابد، که منجر به به افزایش جریان خون در رگ ها و کاهش لخته شدن خون می شود.

زهر زنبور عسل و آلزایمر

چندین مطالعه رفتاری و الکتروفیزیولوژیکی نشان می دهد که میزان رسانایی کم کانال های فعال کلسیم_پتاسیم بلوکه شده توسط آپامین، ممکن است قابلیت تحریک سلول عصبی را بالا ببرد و انعطاف سیناپس و دوره نیرومند سازی ناحیه هیپوکامپال CAI را افزایش دهد، به همین دلیل آپامین به عنوان یک عامل پیشنهادی در درمان بیماری آلزایمر می باشد.

کاربرد زهر در پزشکی

2- بیماری های دستگاه اسکلتی_ماهیچه ای

  • آرتریت همراه با تحلیل عضلات
  • آرتریت آلرژیک و عفونی
  • ماهیچه درد
  • میوزیت
  • انقباض غیر طبیعی عضلات

3- بیماری های دستگاه قلبی_عروقی

  • آنژین صدری در حال استراحت یا فعالیت
  • انفارکتوس حاد میوکارد و پی آمدهای آن
  • آریتمی قلبی
  • التهاب میوکارد
  • فشار خون با علت نامعلوم
  • آندوکاردیت انسدادی
  • واریکوز

4- بیماری های دستگاه تنفس

  • برونشیت مزمن
  • آسم نایژه ای
  • فیبروز ششی

5- بیماری های پوست

زهر زنبور عسل در درمان بیماری های پوستی از شروع قرن بیستم تاکنون مورد استفاده قرار می گیرد. بیماری های پوستی نظیر اگزما، آماس پوست، پسوریازیس، کورک (جوش طاولی) و درمان محل های زخم و طاسی (بی مویی) توسط زهر زنبور عسل درمان شده اند. زهر زنبور عسل، به ویژه ملیتین آن مانع از رشد هر نوع باکتری مارپیچی (اسپیروکت) که عامل ایجاد بیماری لایم است، می شود.

6- بیماری های متابولیسمی و غدد درون ریز

  • دیابت نوع دوم
  • تیروتوکسیکوز
  • نقرس

7- بیماری های چشم

به طور ویژه زهر برای درمان آماس عنبیه، رماتیسم گرفته مزمن و حاد و التهاب عصب چشمی مورد استفاده قرار می گیرد.

8- زهر نبور عسل ضد سرطان

زهر زنبور عسل بر ضد انواع مختلف سرطان در آزمایش های سلول و تحقیقات حیوانی، اثرات مفیدی را نشان داده است. مطالعات کلینیکی به عمل ضد تومور زهر زنبور عسل با اثر هم افزایی (سینرژیستی) ملیتین و فسفولیپاز 2A اشاره دارد. به نظر می رسد که ملیتین، پپتیدی قوی بر ضد سرطان بوده و اثر آن از تاثیر استفاده از تمام زهر زنبور برای این مورد بیشتر است.

موارد عدم تجویز زهر زنبور

  1. عدم تحمل زهر زنبور
  2. بیماری های عفونی حاد و مزمن در دوره های شدت بیماری
  3. زمان واکسیناسیون
  4. سل مزمن
  5. هپاتیت مزمن
  6. نارسایی کلیوی، نارسایی کبدی، مختل شدن اعمال قلب و مشکلات تنفسی
  7. تومورهای سرطانی
  8. نارسایی تولید کورتیکواستروئیدها
  9. کودکان زیر پنج سال
  10. دوران بارداری
  11. دوران شیردهی
  12. دیابت نوع I

زهر زنبور عسل و مواد آرایشی

زهر زنبور عسل به عنوان ماده ای جدید برای بوتاکس معرفی شده است. این ادعا توسط سه شرکت مختلف اروپایی به صورت تجاری درآمده است. ملیتین موجود در زهر زنبور عسل باعث می شود که پوست به طور موقت صاف و شفاف شود. این باعث می شود تا بدن به طور مستقیم خون را به طرف ناحیه نیش خورده حرکت داده و به طور طبیعی تولید مواد شیمیایی نظیر کلاژن و الاستین را تحریک کند. زهر زنبور عسل هم چنین باعث انبساط (استراحت) ماهیچه ها شده و از حالت انبقاض خارج می کند.

منبع:

  • کتاب زنبوردرمانی نیلا خیسماتولینا
  • کتاب فرآورده های زنبور عسل شهرام دادگستر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

همچنین ببینید
بستن