دیابت بی مزه در حقیقت نوعی بیماری هورمونی است این بیماران عطش زیادی به نوشیدن آب دارند و نیز مقدار زیادی ادرار دفع می‌کنند.
پاتوفیزیولوژی
اختلال آزاد شدن وازوپریسین در برابر محرک‌های مناسب ممکن است ناشی از وجود ضایعاتی در نواحی مختلف باشد. زنجیره‌ای از رویدادهای فیزیولوژیکی مختلف سرانجام منجر به تخلیله هورمون به داخل جریان خون می‌شود.
اتیولوژی
علل دیابت بی مزه در 135 بیمار حاوی ضوابط گفته شده تحت آزمایشات تشخیصی و حداقل به مدت 6 ماه دچار دیابت بی مزه بودند.
دیابت بی مزه به طور شایع در دوره کودکی یا اوایل بزرگ سالی (سن میانگین شروع بیماری 21 سالگی) ظاهر شده و در مردان شایع‌تر از زنان است.
علل عمده بروز دیابت بی مزه عبارتند از:
- ضایعات انفیلتراسیون یا نئوپلاسمی هیپوتالاموس یا هیپوفیز عامل آدنوم‌های کروموفوب
- کرانیوفارنژیوم
- ژرمینوم
- پینئالوم
- تومورهای متاستاتیک
- لوسمی هیستوسیتوز
- سارکوئیدوز
عمل جراحی یا انهدام ایزوتوپی ناحیه هیپوتالاموس یا هیپوفیز که سبب پیدایش دیابت بی مزه در 32 بیمار شده و تقریباً با کم کاری هیپوفیز قدامی همراه است. دیابت بی مزه متعاقب عمل جراحی معمولاً بین روزهای اول تا ششم پس از عمل ظاهر می‌شود و بعد از چند روز از بین می‌رود. بیماری ممکن است مجدداً ظاهر نشود و یا بعد از یک وقفه یک تا پنج روزه عود کند و به صورت مزمن در آید.
ضایعات شدید سر، معمولاً همراه با شکستگی جمجمه دیابت بی مزه در 24 بیمار شده و فقط در یک ششم بیماران همراه با نارسایی لوب قدامی هیپوفیز بوده است.
دیابت بی مزه ایدیوپاتیک (در 34 بیمار) معمولاً در دوره کودکی شروع شده و به ندرت (در کمتر از 20 درصد بیماران) با اختلال عملکرد هیپوفیز قدامی همراه است. برای وجود کم کار هیپوفیز قدامی یا زیادی پرولاکتین سرم و یا شواهد رادیوگرافی ضایعاتی در داخل یا بالای زین ترکی، باید بیمار را هر سه تا دوازده ماه مورد بررسی دقیق قرار داد.
تظاهرات بالینی
پولی اوری، تشنگی مفرط و پولی دیپسی تقریباً در تمامی موارد دیابت بی مزه مشاهده می‌شوند. درموارد مشخص، این علائم به طور ناگهانی شروع می‌شوند؛ هم در آن موقع که اختلال برای اولین بار تظاهر می‌نماید و هم در بیمارانی که اثرات وازوپرسین تجویز شده در جریان درمان دراز مدت از بین می‌رود.
در موارد پیشرفته ادرار کم رنگ و حجم آن بسیار زیاد است (روزانه حداکثر 16 الی 24 لیتر)، به طوری که این بیماران نیاز دارند در طول شبانه روز هر 30 تا 60 دقیقه ادرار کنند. با این حال در اکثر موارد حجم ادرار فقط به طور متوسط افزایش یافته (2/5 تا 6 لیتر روزانه) و گاهی ممکن است روزانه به کمتر از 2 لیتر برسد.
درمان دیابت بی مزه
از نظر طب روز:
برای درمان این نوع بیماران عموماً از هورمون وازوپرسین به صورت استنشاقی با دوز مشخص استفاده می‌شود. در صورت تأیید شدن دیابت بی مزه بیماران باید از این روش استفاده کنند تا بیماری شان کنترل شود.
عواملی که دیابت بی مزه را ایجاد می‌کنند عبارتند از:
- بروز حوادث ناگوار مانند تصادفات یا سقوط که باعث ضایعات مغزی می‌شوند.
- استرس، عصبی شدن، افکار مغشوش و پریشان و خواب نامنظم.
- داشتن یبوست مزاج
- استفاده از غذاهای آماده و فست فودها
- استفاده از چای و لبنیات و فرآورده‌های حیوانی به مقدار زیاد.
نداشتن برنامه مدون برای خواب و خوراک و زندگی سالم. - نداشتن فعالیت‌های فیزیکی و ورزش نکردن؛
- استفاده از مایعات و ماست هنگام صرف غذاهای روزانه
- عوامل ژنتیکی در بعضی از بیماران که باعث می‌شود به بعضی از غذاها حساسیت داشته باشند و در نتیجه با مصرف این نوع مواد غذایی دچار بیماری دیابت می‌شوند.
درمان دیابت بی مزه از منظر طب قرآنی:
روش طب قرآنی شعارش پیشگیری است و پیشگیری مقدم بر درمان است. نظر طب قرآنی درمورد بیماری دیابت و یا هر نوع بیماری دیگر، شناخت دقیق آن اندام یا سیستم است و سپس شناخت دقیق علت بیماری است. افرادی که دچار بیماری دیابت بی مزه شده‌اند، بهترین روش استفاده از غذاهای خام گیاهی و داشتن فعالیت‌های فیزیکی مناسب است که می‌توانند هر چه سریع تر بر این بیماری غالب شده و نجات پیدا کنند.
این نوع بیماران بهتر است که از روش زیر دقیقاً استفاده کنند تا بیماری در حداقل زمان بهبودی پیدا کند و آن روش عبارت است از:
- این نوع بیماران بهتر است که رژیم 15 روزه را دقیقاً رعایت کنند.
- با رعایت رژیم فوق، زیر نظر پزشک متخصص خود باشند تا مقدار هورمون مصرفی کنترل شود.
- به این نوع بیماران توصیه می‌شود که از مصرف نارنگی شدیداً خودداری نمایند.
- این نوع افراد بهتر است که روزانه مقداری نرمش و ورزش مناسبی را داشته باشند تا سریع تر به نتیجه مطلوب برسند.
- بیماران دیابت بی مزه بهتر است که آرامش خود را حفظ کنند و از تنش‌های عصبی به دور باشند.
- نداشتن یبوست مزاج و خوب جویدن غذا یکی از عوامل مهم بهبودی این نوع بیماری است.
- نوشیدن روزانه 6 لیوان آب، نیم ساعت قبل و دو و نیم ساعت بعد از غذا موجب تنظیم سیستم گوارش در این نوع بیماران می‌شود.
- به این نوع بیماران توصیه می‌شود که روزانه 1 تا 2 لیوان شیر بادام را به مرور میل کنند.
- روزانه 2 تا 3 لیوان شربت عسل با لیمو ترش تازه و یخ را به آرامی در طول روز میل کنند.
علت بیماری دیابت شیرین از نظر علم طب
وجه مشترک سندرم دیابت، فقدان مطلق یا نسبی انسولین در خون است که در اثر عدم تعادل بین تولید و آزاد شدن انسولین از یک طرف و عوامل هورمونی و بافتی تغییر دهنده نیاز به انسولین در طرف دیگر، به وجود می‌آید.
چاقی در موارد فراوانی با دیابت همراه است. مطالعه در این زمینه نشان داده است که هر چه سلول چربی بزرگ‌تر باشد، پاسخش به انسولین کمتر است. ارثی بودن انسولین از نظر علم طب یک امر مسلم است، ولی دلیل آن هنوز به خوبی مشخص نیست.
زنانی که آمادگی قبلی دارند، در آبستنی نیز دچار دیابت می‌شوند که ممکن است پس از زایمان از بین برود. افرادی که بر اثر مصرف غذاهای پُر کالری دچار چاقی می‌شوند نیز مستعد ابتلا به دیابت هستند.
منبع: استاد خدادادی
