سوالات متداول
آیا پسته برداشت شده از شهر دامغان با پسته رفسنجان تفاوت دارد؟
جنس پسته دامغان چرب تر بوده و کمی از لحاظ طعم بهتر است.
هترین روش نگهداری از پسته برای طولانی مدت چیست؟
بهتر است پسته خشک شده را برای طولانی مدت در یخچال و یا فریزر نگهداری کرد. در این روش از رشد قارچ ها بر روی آن جلوگیری می شود. البته فروشندگان از قرص های ضد فساد پسته نیز استفاده می کنند.
استفاده از پسته چه فوایدی دارد؟
برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی مفید است. به تقویت قوای جنسی کمک می کند. کلسترول خون را کاهش می دهد. برای درمان کم خونی مفید و موثراست. به حفظ سلامت بدن کمک می کند.
خواص پسته خام بیشتر است یا پسته شور؟
پسته خام خواص بیشتری دارد. به علت حرارت دادن به پسته شور، خواص آن کاهش می یابد. نمک پسته شور، باعث افزایش فشار خون می شود.
درخت پسته، درختی نسبتا کم ارتفاع است که چوب آن در ظاهر سفید رنگ است. سرچشمه این درخت کوتاه قامت، در خاورمیانه و آسیای میانه است. کشورهایی چون ایران، افغانستان و سوریه این درخت را پرورش می دهند.
میوه این درخت به شکل خوشه ای از دانه های پسته است. این دانه های پسته بسیار لذیذ و مقوی می باشند. ایران و آمریکا به عنوان دو قطب مهم پرورش پسته، در دنیا مطرح هستند. این دو کشور به عنوان برترین های تولید و صادرات پسته در جهان بشمار می روند. سالیانه حدود 575 هزار تن پسته در ایران تولید می شود که تنها 10 درصد آن در داخل مصرف شده و 90 درصد آن به کشورهای دیگر صادر می شود.
مقدار مصرف سالیانه پسته هر خانواده ایرانی، حدود 2 کیلو گرم می باشد. تولید و صادرات این دانه خوشمزه و ارزشمند، سالانه در حدود 1.4تا 1.7میلیارد دلاربرای کشور درآمد زایی دارد. پسته ای که در ایران و آمریکا کشت می شود، از یک نژاد هستند ولی پسته ایرانی طعم بهتری دارد و افراد زیادی در دنیا طالب آن هستند.
دانشمندان با توجه به این مطلب دریافتند که تغییر خاک و آب و هوا تاثیر بسزایی در طعم و مزه پسته تولیدی دارد؛ هرچند که نژاد پسته کشت شده در ایران و آمریکا یکی است.
بیشترین حجم تولید پسته کشوردر شهرهای دامغان، کرمان، رفسنجان، زرند، سیرجان، برد اسکن، انار یزد و بوئین زهرا کشت می شود. 80 درصد پسته ایران، در این شهرها تولید می شود.
کشت پسته در کرمان به صورت مدرن تر و با کیفیت بیشتر انجام می شود ولی از لحاظ طعم، پسته کشت شده در دامغان، چربتر است و طعم بهتری دارد. معمولا بیشتر باغداران در دامغان از روش سنتی برای کشت و کار خود استفاده می کنند.
میزان تولید پسته ایران در دهه های اخیر، نسبتا کاهش یافته و از علل آن می توان به خشکسالی های پی در پی ، عدم مدیریت و برنامه ریزی های کافی ونامناسب اشاره کرد. این عوامل و موارد دیگر باعث شد که آمریکا بتواند کشت پسته خود را افزایش داده و رتبه اول جهان در سالهای اخیر را از آن خود کند. در حال حاضر امریکا اولین صادرکننده پسته در جهان است.
پسته گیاهی است که از دیرباز در ایران به صورت دو نوع پسته وحشی و پسته اهلی کاشته می شده است. پسته وحشی بیشتر در قسمت شمال شرقی ایران و در مرز افغانستان و ترکمنستان وجود دارد. بیشتر پسته اهلی ایران نیز در شهر دامغان و کرمان کشت می شود. درخت پسته بسیار مقاوم بوده و عمر طولانی دارد؛ حتی می تواند تا 300 سال نیز عمر کند.
دانه پسته را اول به صورت نهال پرورش داده و زمانی که ارتفاع گیاه آن به 30 سانت رسید، قابلیت کاشت در زمین را پیدا می کند. درختان پسته کاشته شده، معمولا بعد از 7 سال به محصول دهی می رسند و در سال بیستم کاشت بیشترین محصول خود را تولید می کنند.
ویژگی های درخت پسته
این درخت تنه چوبی سفید، برگهای ریز دارد و گاهی می تواند تا 10 متر رشد کند ولی معمولا از لحاظ ارتفاع کوتاه قد هستند. درخت پسته به طور میانگین در یک دوره دو ساله می تواند 50 کیلوگرم، پسته تولید کند. درخت پسته، گیاهی بیابانی و مقاوم است و می تواند خاکهای شور مناطق نیمه خشک و کویر، تابستان های گرم (دمای+48) و زمستانهای سرد (-10) درجه را تحمل کند. درخت پسته برای محصول دهی نیاز به حرارت بالای تابستان (شرایط گرم و خشک) و خاکی که زهکشی آن بالا باشد، دارد و معمولا در مناطق مرطوب و سردسیر کشت نمی شود.
روش تکثیر پسته:
تکثیر پسته معمولا با دانه و ایجاد نهال امکان پذیر است. بعد از کاشت نهال در زمین، پس از گذشت چند سال، نوع پسته انتخابی را توسط افراد متخصص به گیاه اصلی پیوند می زنند و به مرور زمان درخت پسته پیوند زده شده، محصول خواهد داد.
دانه پسته به طور کلی به دو شکل گرد و دراز تقسیم می شود. گونه های مختلف آن به نامهای کله قوچی، اکبری، عباسعلی، خنجری، فندقی و … نامگذاری شده اند. در ایران حدود 90 گونه پسته شناسایی شده است که برخی از انواع آن بیشت، برخی کمتر و به صورت محدود کشت می شوند.
مهمترین انواع پسته تجار ایرانی
- پسته خنجری
- اکبری
- ، کله قوچی
- فندقی
- احمد آقایی
پسته خنجری
پسته خنجری یکی از انواع پسته های ایرانی است. معمولا در شهر دامغان کاشته می شود. ظاهر این پسته همانطور که از نامش پیداست، قوس کشیده ای همانند خنجر از یک طرف دارد و از لحاظ ظاهری تقریبا مشابه پسته احمدآقایی است. فقط با این تفاوت که این نوع پسته از یک طرف باز و از سمت دیگرش بسته است.
پسته اکبری
پسته اکبری یکی از بهترین و پرطرفدارترین انواع پسته است. این پسته ظاهری کشیده و درشت دارد و از دو سمت باز است. اولین بار این پسته توسط حاج اکبر بسنجیده شناسایی و تکثیر شد.
پسته احمد آقایی
پسته احمد آقایی برای اولین بار توسط شخصی بنام احمد آقایی مورد شناسایی و تکثیر قرار گرفت. این پسته بیشتر در کرمان و نواحی سیرجان کاشته می شود. این رقم از ارقام پسته در حال حاضر به دلیل سفیدی پوست، رنگ قرمز مغز آن و ظاهر درشتش خواهان بسیار دارد.
پسته کله قوچی
این پسته ظاهری گرد و نیمه کشیده دارد و از دو طرف باز است . اولین بار در رفسنجان توسط شخصی بنام حاج علی شریفی شناسایی شد. این نوع پسته بیشتر در کرمان کاشته می شود.
پسته فندقی
پسته فندقی یا اوحدی اولین بار توسط آقای مهدی اوحدی مورد توجه و شناسایی قرار گرفت. کشت این پسته جدیدا مورد توجه زیاد قرار گرفته است. شکل ظاهری آن گرد و کوچک است دقیقا به شکل فندق و از دو طرف باز است.
بیشترین صادرات پسته ایرانی به پسته فندقی تعلق دارد.
فواید و خواص پسته
پسته این دانه خوشمزه حاوی مقدار زیادی کالری است ولی مصرف آن در حالت عادی باعث چاقی و اضافه وزن نمی شود. پسته حاوی مقادیر زیادی از مواد مغذی است که تاثیرات زیادی بر سلامتی دارد.
این دانه مغذی می تواند فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در افراد کاهش دهد البته به شرطی که فرد دچار دیابت نباشد.
طبق مطالعات اپیدمیولوژک مشخص شد که لوتئین و زیگزانتین موجود در پسته باعث تقویت قوه بینایی شده و می تواند بیماری هایی چون آب مروارید را کاهش دهد. بیماری ماکولا که بیماری مربوط به شبکیه چشم است و با افزایش سن تشدید می شود، نیز با مصرف پسته (به علت چربی های مفید موجود در آن) قابل کنترل است.
پسته به عنوان یک میان وعده مقوی و سالم برای همه افراد توصیه می شود. این میان وعده می تواند به کاهش وزن افراد و یا حفظ وزن متعادل کمک کند. پسته با داشتن چربی های مفید، فیبر بالا و پروتئین می تواند، احساس گرسنگی فرد و نیاز به مصرف مواد غذایی دیگر را از بین ببرد و در نتیجه به کاهش وزن کمک کند. طبق تحقیقات افرادی که مصرف پسته را جایگزین مصرف اسنک خود کردند، اضافه وزنی نداشته و کلسترول بد خونشان نیز کاهش یافته بود.
طبق مطالعات بالینی انجام شده توسط دانشمندان، کاهش کلسترول بد خون توسط مصرف پسته تایید شده و پسته را به عنوان کاهنده کلسترول بد خون (LDL) معرفی کرده اند. کاهش کلسترول بد خون می تواند تاثیر بسزایی در کاهش بیماری های قلبی عروقی و افزایش کیفیت زندگی داشته باشد و این مهم با مصرف پسته امکان پذیر می باشد.
تحقیقات، موید تاثیر مثبت مصرف پسته در تقویت قوای جنسی مردانه است.
مصرف روزانه پسته توسط افراد مورد آزمایش، نشان داد که کسانی که 20 درصد از رژیم غذاییشان را با مصرف پسته پر کرده بودند نسبت به سایر افراد، بهبودی بیشتری در بیماری دیابت داشته اند. با توجه به اینکه عواملی چون کلسترول، فشار خون و دیابت از موارد مهم در ایجاد و بروز بیماری های قلبی و عروقی هستند، و مصرف پسته در کنترل و کاهش این موارد نقش بسزایی دارد، پس مصرف پسته به کاهش و کنترل بیماری های قلبی و عروقی کمک می کند و ریسک ابتلا به آن را کاهش می دهد.
مضرات مصرف پسته
دانه پسته مثل سایر گونه های خانواده پسته ایان، حاوی ماده ای بنام اوروشیل است. این ماده حساسیت زا بوده، می تواند واکنشهای آلرژیک ایجاد کرده وباعث ایجاد خارش شود.
در مصرف پسته همچون سایر مواد غذایی نباید زیاده روی کرد. مصرف زیاد آن باعث افزایش وزن و چاقی، افزایش فشار خون، بیماری های روده و معده می شود. برای جلوگیری از افزایش فشار خون توصیه به مصرف پسته خام و بدون نمک می شود. چون نمک موجود در پسته شور، یکی ازعوامل مهم در بالا بردن فشار خون است.
روش نگهداری
پسته در فصل تابستان، دراواخر ماه مرداد و کل ماه شهریور برداشت می شود. بدلیل اینکه این دانه گیاهی به عنوان عضو مهمی در آجیل استفاده می شود و آجیل به عنوان یکی از مهمترین و سالمترین تنقلات ما ایرانیان در شب یلدا و ایام نوروز است، پس توجه به نگهداری آن، بسیار حایز اهمیت است. بهترین روش نگهداری طولانی مدت از پسته، نگهداری از نوع خشک شده آن در فریزر است. دمای زیر صفر فریزر از رشد قارچ آفلاتوکسین در سطح دانه های پسته جلوگیری می کند. مصرف این قارچ سرطان زاست. البته فروشندگانی که در حجم زیاد پسته خشک را نگهداری می کنند، از قرص های مخصوص جهت جلوگیری از فساد پسته استفاده می کنند.
روش خشک کردن پسته
پسته تازه پوششی رنگی، جذاب با درصد رطوبت بالا دارد که به صورت غلافی زیبا، دانه پسته را احاطه کرده است. این غلاف رنگی زیبا که معمولا به رنگهای زرد روشن، قرمز و یا ترکیب آنهاست، مدت زمان زیادی بعد از چیده شدن پسته از درخت، نمی تواند زیبایی خود را حفظ کند. به سرعت رطوبت خود را از دست داده و قهوه ای و سیاه می شود. این سیاهی رنگ پوسته روشن و استخوانی اصلی پسته را نیز سیاه می کند. پس برای حفظ ظاهر زیبا، کیفیت و نگهداری طولانی مدت از پسته خشک بهتر است که در اولین فرصت بعد از چیده شدن آن، پوست تازه پسته را از آن جدا کرد. و سریعا درمعرض آفتاب قرار داد تا به مدت دو تا سه روز رطوبت مغز خود را از دست داده و به پسته خشک با کیفیت تبدیل شود. البته با توجه به افزایش حجم پسته تولیدی، این کاردر کارخانه پسته پاکنی با سرعت فوق العاده زیاد انجام می شود. دستگاه موجود در کارخانه، پسته ها را از لحاظ سایز تقسیم بندی کرده و پسته های پوچ و در بسته را نیزتفکیک می کند. تمام این کارها در گذشته، به صورت سنتی توسط باغداران با سختی و زمان زیاد انجام می شد. عده ای از باغداران نیز محصول پسته خود را به شکل تازه و با پوست رنگی آن به فروش می رسانند. معمولا از سه کیلوگرم پسته تازه یک کیلوگرم پسته خشک تهیه می شود. به همین دلیل پسته خشک از قیمت بالاتری نسبت به پسته تازه برخوردار است.
پسته طبع گرم دارد و برای کسانی که از سردی طبع رنج می برند، مفید است. از پسته به شکل های مختلف به صورت پسته تازه، پسته خشک، مغز پسته، خلال پسته، کره پسته و… در موارد مختلف مثل تولید انواع شیرینی و بستنی استفاده می شود. حتی از پوست تازه آن برای درست کردن مربای پوست پسته استفاده می کنند که به علت طبع گرم، خواص بسیار زیاد و طعم بسیار مطبوع آن، طرفداران بسیار زیادی دارد.
هرچند خواص پسته خام نسبت به پسته شور بیشتر است ولی غالبا افراد نوع نمکی و طعمدار آن را به نوع خام آن ترجیح می دهند. شرکت های مختلف تجاری از مواد متفاوتی چون زعفران، سرکه، نمک، گلپر، ابلیمو و یا جوهر لیمو برای ایجاد رنگ و طعم های جدید در پسته شور استفاده می کنند. البته نباید تاثیر مصرف رنگهای خوراکی و مواد افزودنی دیگر را در این رابطه توسط کارخانه ها را نادیده گرفت. قطعا حرارت زیاد استفاده شده برای تهیه پسته شور و استفاده از مواد مصنوعی، از کیفیت و ارزش غذایی این دانه بی نظیر می کاهد. یکی از روشهای توصیه شده برای بیماران جهت بهره مندی از خواص پسته، استفاده به صورت مغز پسته آسیاب شده و ترکیب آن با پودر دانه هایی چون بادام، فندق و گردواست. اگر بیماران دو قاشق از این ترکیب پودری، که به پودر چهارمغز معروف است را با یک تا دو قاشق عسل همراه با شیر ولرم به صورت معجون مصرف کنند، برای درمان بیماری آنها موثر خواهد بود و به بهبود بیماری آنها کمک شایانی خواهد کرد.